ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ποια τρόφιμα πρέπει να αποφεύγουν οι διαβητικοί ?

1. Ζαχαρούχα τρόφιμα

Τα αναψυκτικά, τα γλυκά, τα επιδόρπια, και άλλα τρόφιμα που περιέχουν κυρίως ζάχαρη θεωρούνται χαμηλής ποιότητας υδατάνθρακες. Τα τρόφιμα αυτά εκτός του ότι στερούνται θρεπτικής αξίας, μπορούν επίσης να προκαλέσουν μια απότομη άνοδο του σακχάρου στο αίμα. Αντί να ικανοποιήσετε την επιθυμία σας για γλυκό με μπισκότα, καραμέλες, κέικ, ή αναψυκτικά, προτιμήστε φρούτα, όπως μήλα, μούρα, αχλάδια, πορτοκάλια. Τέτοια τρόφιμα περιέχουν υψηλής ποιότητας υδατάνθρακες καθώς και πολλές φυτικές ίνες που βοηθούν στην επιβράδυνση της απορρόφησης της γλυκόζης. Έτσι είναι μια πολύ καλύτερη επιλογή για τον έλεγχο του σακχάρου.

2. Χυμοί φρούτων

Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να αποφεύγουν να πίνουν χυμό, που αν και περιέχει περισσότερα θρεπτικά στοιχεία από τα αναψυκτικά και άλλα ζαχαρούχα ποτά, συγκεντρώνει υψηλές ποσότητες ζάχαρης των φρούτων και συνεπώς προκαλεί μεγάλη αύξηση του σακχάρου στο αίμα.

3. Αποξηραμένα φρούτα

Αν και τα αποξηραμένα φρούτα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και πολλά θρεπτικά συστατικά, η αφυδάτωση που τους γίνεται τα καθιστά υπερ-συμπυκνωμένα σε φυσικά σάκχαρα φρούτων. Ενώ σαν σνακ οι σταφίδες ή τα ξερά βερίκοκα είναι καλύτερα από ένα μπισκότο, μπορεί να εκτοξεύσουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα. Αποφύγετε τα αποξηραμένα φρούτα και αντικαταστήστε τα με φρέσκα φρούτα, όπως γκρέιπφρουτ, πεπόνι, φράουλες και ροδάκινα.

4. Άσπρο ρύζι, ψωμί, αλεύρι

Στη λίστα με τα τους χαμηλής ποιότητας υδατάνθρακες βρίσκουμε και τα επεξεργασμένα αμυλούχα όπως το άσπρο ρύζι και οτιδήποτε φτιαγμένο από λευκό αλεύρι, συμπεριλαμβανομένου του λευκού ψωμιού και των ζυμαρικών. Αυτοί οι «λευκοί» υδατάνθρακες λειτουργούν όπως η ζάχαρη: μόλις ο οργανισμός αρχίζει να τους αφομοιώνει, επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Αντικαταστήστε τους λευκούς με υδατάνθρακες ολικής αλέσεως, όπως καστανό ή άγριο ρύζι, κριθάρι, βρώμη,
δημητριακά και ψωμί ολικής άλεσης.

5. Γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρη σε λιπαρά

Πιθανόν να έχετε ακούσει ότι τα κορεσμένα λίπη των γαλακτοκομικών προϊόντων μπορεί να αυξήσουν την «κακή» (LDL) χοληστερόλη και αυξάνουν τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων. Όμως, τα κορεσμένα λίπη μπορεί να προκαλέσουν ακόμη σοβαρό πρόβλημα σε άτομα με διαβήτη: μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση μιας διατροφής υψηλής σε κορεσμένα λίπη μπορεί να επιδεινώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη. Αποφύγετε λοιπόν τα γαλακτοκομικά προϊόντα που γίνονται με πλήρες γάλα, όπως η κρέμα, το πλήρες σε λιπαρά γιαούρτι, το παγωτό, το τυρί κρέμα, και άλλα πλήρη σε λιπαρά τυριά. Καταναλώστε γαλακτοκομικά προϊόντα με μειωμένα λιπαρά ή χωρίς λιπαρά.

6.Τα λιπαρά κομμάτια κρέατος

Για τον ίδιο λόγο που θέλουμε να αποφύγουμε τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, πρέπει να αποφεύγουμε την κατανάλωση κομματιών κρέατος υψηλά σε λιπαρά - είναι πλούσια σε κορεσμένα λίπη. Τα κορεσμένα λίπη στο κρέας αυξάνουν τη χοληστερόλη και τη φλεγμονή σε όλο το σώμα, και επίσης μπορεί να θέσουν τα άτομα με διαβήτη σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιοπάθειας από ό, τι το μέσο άτομο, καθώς ο κίνδυνος τους είναι ήδη σε υψηλά επίπεδα ως αποτέλεσμα του διαβήτη. Επιλέξτε άπαχες πρωτεΐνες, όπως κοτόπουλο χωρίς πέτσα και γαλοπούλα, ψάρια και οστρακοειδή, χοιρινό φιλέτο και άπαχο μοσχαρίσιο κρέας.

7. Συσκευασμένα σνακ και γλυκίσματα

Εκτός από τη μεγάλη περιεκτικότητα τους σε ζάχαρη, άσπρο αλεύρι, νάτριο, και συντηρητικά που περιέχουν, τα συσκευασμένα σνακ όπως τα πατατάκια, τα κουλούρια, τα παξιμάδια, τα μπισκότα, τα ντόνατς, τα κέικ συχνά περιέχουν τρανς λιπαρά οξέα. Τα τρανς λιπαρά οξέα αυξάνουν την «κακή» (LDL) χοληστερόλη, μειώνουν την «καλή» (HDL) χοληστερόλη και αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Και είναι ακόμη πιο επικίνδυνα από τα κορεσμένα λίπη για άτομα που έχουν διαβήτη τύπου 2. Στην πραγματικότητα, καμία ποσότητα τρανς-λιπαρών οξέων δεν θεωρείται ασφαλής ώστε να συμπεριληφθεί στη διατροφή ενός διαβητικού ατόμου. Τα καλά νέα είναι ότι η ποσότητα των τρανς λιπαρών αναγράφεται μετά την ποσότητα των κορεσμένων λιπών στις ετικέτες των τροφίμων, γεγονός που καθιστά ευκολότερο να τα παραλείψουμε από τη διατροφή. Αναζητήστε ετικέτες με 0 γραμμάρια τρανς λιπαρών και ελέγξτε τον κατάλογο των συστατικών για να βεβαιωθείτε ότι το προϊόν δεν περιέχει μερικώς υδρογονωμένα έλαια, μια σημαντική πηγή των τρανς λιπαρών. Τα υγιεινά λίπη τα βρίσκουμε στο σολομό και σε άλλα λιπαρά ψάρια, καθώς και στους ξηρούς καρπούς, σπόρους, στο αβοκάντο, τις ελιές.

8. Τηγανητά

Μπορεί να έχετε μια αδυναμία στις τηγανητές πατάτες, το τηγανητό κοτόπουλο, τις τηγανίτες, και άλλα παρόμοια τρόφιμα, αλλά θα ήταν καλύτερο για την υγεία σας να μην τα καταναλώνεται σε μακροπρόθεσμη βάση. Τα τηγανισμένα τρόφιμα συνήθως απορροφούν μεγάλες ποσότητες λιπαρών, που ισοδυναμούν με πολλές επιπλέον θερμίδες. Η υπερκατανάλωση λιπαρών τροφίμων αυξάνει το βάρος και μπορεί να φτάσει τα επίπεδα σακχάρου στα ύψη. Το κερασάκι στην τούρτα είναι ότι ορισμένες τροφές είναι τηγανισμένες σε πολύ υδρογονωμένα έλαια, που είναι υπερφορτωμένες με ανθυγιεινά τρανς λιπαρά. Όπως αναφέρθηκε τα τρανς λιπαρά οξέα αυξάνουν τα επίπεδα της LDL («κακή» χοληστερόλη), μειώνουν τα επίπεδα HDL («καλή» χοληστερόλη) και αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Προσοχή, δεν υπάρχει ποσότητα τρανς λιπαρών οξέων που μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια στη διατροφή τους τα άτομα με διαβήτη τύπου 2.

9. Αλκοόλ
Αν πίνετε, να το διατηρήσετε σε μέτριες ποσότητες. Η μετριοπάθεια ορίζεται γενικά ως όχι περισσότερο από μία μερίδα την ημέρα αν είστε γυναίκα και όχι περισσότερες από δύο, αν είστε άνδρας. Μια τυπική μερίδα μετριέται σε 140 ml κρασιού, 340 ml μπύρα, ή 40 ml λικέρ.

Τρόποι πρόληψης διαβητικού ποδιού

 Στους ασθενείς με Διαβήτη, το έλκος στα πόδια είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και για το οποίο η πρόληψη έχει καθοριστικό ρόλο. Αν δημιουργηθεί έλκος μπορεί πολύ εύκολα να μολυνθεί και να είναι δύσκολο να αποθεραπευτεί. Αυτό προκαλεί πολλά προβλήματα στον ασθενή και μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ακρωτηριασμό. Γιατί όμως στους ασθενείς με Διαβήτη είναι πιο εύκολο να δημιουργηθούν έλκη? Στους ασθενείς αυτούς που έχουν συνεχόμενα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι μια αιτία βλαβών των αιμοφόρων αγγείων και των νεύρων τους. Στα πόδια των Διαβητικών οι νευροπάθεια δημιουργεί απώλεια της αίσθησης όπως επίσης και παραμορφώσεις. Οι κάλοι και τα παραμορφωμένα δάχτυλα των ποδιών είναι αιτίες άσκησης υψηλής πίεσης στο πέλμα. Στις παραπάνω περιπτώσεις εξαιτίας της περιφερικής νευροπάθειας ο διαβητικός ασθενής δεν αισθάνεται τον πόνο και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαβητικό έλκος του ποδιού.

Ας δούμε κάποιους τρόπους πρόληψης διαβητικού ποδιού που μπορεί να κάνει ο καθένας στο σπίτι του.

• Κοιτάμε τα πόδια μας προσεκτικά κάθε φορά που βγάζουμε τα παπούτσια και τις κάλτσες για ύπαρξη ερυθρότητας ή δερματικών βλαβών.
• Πάντα φοράμε παντόφλες μέσα ή έξω από το σπίτι, ΠΟΤΕ ξυπόλυτοι.
• Ελέγχουμε πάντα τα παπούτσια μας πριν τα φορέσουμε για τυχόν ύπαρξη ξένων σωμάτων.
• Δεν αφήνουμε τα πόδια μας πολλή ώρα στο νερό. Η θερμοκρασία δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από 37οC, το δοκιμάζουμε το νερό με τον αγκώνα μας.
• Στεγνώνουμε καλά τα πόδια μας μετά το μπάνιο, ειδικά ανάμεσα στα δάχτυλα για να μην δημιουργηθούν μύκητες.

Αν δούμε κάτι που μας παραξενεύει επικοινωνούμε με τον θεράποντα ιατρό μας. 

Σακχαρώδης Διαβήτης και οφθαλμοί

     Ο Σακχαρώδης διαβήτης ( ΣΔ) και ιδιαίτερα ο νεανικός διαβήτης τύπου ΙΙ δημιουργούν επιπλοκές. Μια από τις επιπλοκές αυτές είναι και στα μάτια. Αυτές οι επιπλοκές μπορούν να προληφθούν με την κατάλληλη ιατρική φροντίδα. Το πιο σημαντικό που πρέπει να κάνει ένας διαβητικός ή οι συγγενείς του είναι να κρατάνε τις τιμές του σακχάρου στις φυσιολογικές τιμές. Η πάθηση αυτή ονομάζεται Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

       Τι είναι όμως η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια? Με την πάροδο του χρόνου, τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να οδηγήσουν σε μικρή βλάβη των αιμοφόρων αγγείων στον αμφιβληστροειδή χιτώνα ο οποίος βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Τα αγγεία σιγά σιγά « αδυνατούν» και μπορεί να τα διαπεράσει καθαρό υγρό το οποίο υπάρχει φυσιολογικά στο μάτι ή ακόμη και να φράξουν. Αυτή η διαρροή που δημιουργείτε μπορεί να οδηγήσει σε « πρήξιμο» του αμφιβληστροειδούς και να διακόψει την φυσιολογική του λειτουργία. Η απόφραξη των μικρών αιμοφόρων αγγείων του αμφιβληστροειδούς μπορεί να προκαλέσει « παραγοντική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια» και να έχουμε ως αποτέλεσμα την τύφλωση. Η παραπάνω διαδικασία έρχεται σιγά σιγά με την πάροδο του χρόνου χωρίς να γίνεται αντιληπτή μέχρις ότου αρχίσουν να αιμορραγούν τα αγγεία.

       Πως μπορεί κάποιος να προλήψει την διαβητική αυτή αμφιβληστροειδοπάθεια? Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω σημαντικό ρόλο παίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα γι' αυτό και πρέπει να ρυθμίζονται τα επίπεδα αυτά και να ελέγχονται τα μάτια κάθε 2 χρόνια τουλάχιστον από οφθαλμίατρο. Ακόμη, η διατροφή και η άσκηση μαζί με την φαρμακευτική αγωγή, αποτελούν το κλειδί για την επίτευξη του ελέγχου των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Καλό είναι οι ασθενείς με διαβήτη να ακολουθούν πρόγραμμα διατροφής από εξειδικευμένο διατροφολόγο.

          Τέλος, ας αναφέρουμε και κάποια από τα συμπτώματα της Διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας έτσι ώστε να μπορούν όλοι οι ασθενείς ή οι συγγενείς τους να αναγνωρίσουν και να απευθυνθούν σ' έναν οφθαλμίατρο. Στα πρώτα στάδια της νόσου δεν υπάρχουν συνήθως συμπτώματα. Ωστόσο, όταν η ασθένεια φτάσει στο παραγωγικό στάδιο, η απώλεια της όρασης μπορεί να συμβεί γρήγορα και να είναι μόνιμη.

        Τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου είναι:

• Σκούρες κηλίδες στο οπτικό πεδίο
• Θολή, στρεβλή, αμυδρή ή διπλή όραση
• Δυσκολία όρασης τη νύχτα
• Συχνές αλλαγές στη συνταγή γυαλιών

Βιβλιογραφία

• Guidelines for the management of Diabetic retinopathy, NHMRC,2008
• https://www.diabetesaustralia.com.au/Understanding-Diabetes/, Keech et al, Lancet 2007; 370:1687

Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου Ι και σχολείο

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) αποτελεί μια από τις συχνότερες χρόνιες νόσου κυρίως στα παιδιά. Τα παιδιά που έχουν διαγνωσθεί με την αυτό-άνοση αυτή νόσο θα πρέπει τις 6 ώρες της ημέρας να βρίσκονται στο σχολείο, έτσι το προσωπικό του σχολείου πρέπει να εκπαιδευτεί ώστε να υπάρχει ασφαλές υποστηρικτικό περιβάλλον. Πρόσφατα σύμφωνα με μια μελέτη που έγινε από την εταιρεία Novo Nordisk, με τίτλο « DAWN Youth» :

• 6 στα 10 παιδιά δεν ρυθμίζουν σωστά τον διαβήτη της ώρες που βρίσκονται στο σχολείο
• 9 στα 10 δεν μπορούν να βασιστούν στους υπεύθυνους του σχολείου όπως είναι οι δάσκαλοι.

Τα τελευταία 4 χρόνια υπάρχουν σχολικοί νοσηλευτές στα σχολεία και στα Δημόσια εκτός από τα Ιδιωτικά που είναι υποχρεωτικό να υπάρχουν, όμως πάλι οι σχολικοί Νοσηλευτές δεν επαρκούν για τις ελλείψεις που υπάρχουν στα σχολεία της Ελλάδας. Επίσης, τα ευρήματα της παραπάνω έρευνας, υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα με διαβήτη που σχετίζονται με τα παιδιά και αποκτούν ιδιαίτερη βαρύτητα δεδομένης της ολοκληρωτικής απουσίας κοινωνικό- υποστηρικτικών μέτρων από το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας.

Η ποιότητα ζωής των παιδιών με διαβήτη περιλαμβάνει την επαρκή εκπαίδευση και ψυχολογική τους υποστήριξη. Επίσης, προάγει την αυτό-φροντίδα τους και τα προφυλάσσει από τα οξέα συμβάντα όπως είναι η υπογλυκαιμία και η κετοξέωση.

Η αντιμετώπιση των παιδιών με διαβήτη είναι περίπλοκη. Αρχικά πρέπει να μετρούνται τα επίπεδα γλυκόζης αίματος, να γίνεται ένεση ινσουλίνης ( αντιστοίχιση της δόσης ινσουλίνης με τους υδατάνθρακες που θα φάει το παιδί) και την τροποποίηση της δόσης ινσουλίνης σε ειδικές περιπτώσεις όπως είναι τα ψηλά επίπεδα γλυκόζης. Η θεραπεία πρέπει πάντα να εξατομικεύεται.

Τα παιδιά με διαβήτη μπορούν να κάνουν ότι κάνουν και τα υπόλοιπα παιδιά, αρκεί να ληφθούν υπόψη και να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκύπτουν από την φοίτηση ενός παιδιού με ΣΔ σε μια συνηθισμένη τάξη σχολείου. Ας δούμε μερικά απ' αυτά:

• Την έλλειψη ενημέρωσης των εκπαιδευτικών και του προσωπικού του σχολείου
• Το σωστό χειρισμό καταστάσεων και την συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων
• Τις στάσεις των εκπαιδευτικών, των συμμαθητών και των γονιών

Οι δάσκαλοι με τους υπόλοιπους μαθητές πρέπει να συνεργαστούν ώστε να «πετύχει» το σχέδιο αντιμετώπισης του διαβήτη για το παιδί. Τα παιδιά με διαβήτη χρειάζονται αρκετές φορές την ημέρα να μετράνε τα επίπεδα σακχάρου, αυτό σημαίνει πως το σχολείο πρέπει να προνοήσει να υπάρχει ένας ιδιωτικός χώρος στο σχολείο για το παιδί αυτό όταν το χρειάζεται. Ο δάσκαλος πρέπει να πείσει το παιδί πως μπορεί να του λέει τα πάντα αν δεν νιώθει καλά, να φάει μέσα στην τάξη σε περίπτωση υπογλυκαιμίας και να βγαίνει από την τάξη όποτε το επιθυμεί είτε για να πιεί νερό είτε για να πάει τουαλέτα σε περίπτωση υπεργλυκαιμίας.

Τέλος, τα παιδιά με διαβήτη μπορούν να συμμετέχουν πλήρως σε όλα τα αθλήματα και τις αθλητικές δραστηριότητες του σχολείου, όπως και τις εκδρομές. Η φυσική άσκηση είναι σημαντική για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Η άσκηση βελτιώνει την φυσική κατάσταση. Την καρδιαγγιακή αντοχή, μειώνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Ακόμη συντελεί στην μείωση του σωματικού λίπους και την αύξηση της μυϊκής μάζας συμβάλλοντας έτσι στην βελτιωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη.

Νούρη Αικατερίνη